 |
| กระจกประดับทองลายรดน้ำสมัยรัตนโกสิน |
 |
| กระจกประดับทองลายเทพพนม |
ศิลปะการปิดทอง เป็นศิลปะที่ถือกันว่้าเป็นสุดยอดของการสร้างสรรค์ ดูมีคุณค่าและงดงาม ณ.ปัจจุบันการปิดทองใด้ขยายวงกว้างออกไปมิรู้จบสิ้น กลายเป็นอาชีพเลี้ยงครอบครัว กลายเป็นอุตสาหกรรมส่งออก ศิลปะวิชาครูโบราณนี้ยังหล่อเลี้ยงสังคมไทยไปอีกยาวนาน เรามาเรียนรู้เรื่องราวของการปิดทองกันเถิดเพื่อผดุงวิชานี้ใว้เพื่อลูกหลานสืบไป.....
การปิดทองสมัยก่อน มีขั้นตอนและวิธีการค่อนข้างยุ่งยากดังจะกล่าวดังต่อไปนี้
วัสดุอุปกรณ์
1 พู่กันพิเศษเบอร์ต่างๆ
2 ทองคำเปลวแท้100%
3 สำลี
4 สะพานรองมือ
5 ดินสอพอง
6 สีโปสเตอร์สีขาว
7 สี Flex สีดำ
8 เข็มปลรุลาย
9 กาวกระถิน
10 น้ำส้มปล่อย
11 ลูกประคบ
12 แผ่นพลาสติกอะครายลิคสีดำ
ขั้นตอนการทำ
1 นำดินสอพองผสมน้ำพอแฉะแล้วนำมาถูวนให้ทั่วแผ่นอะครายลิค ถูไปเรื่อยๆ ดินสอพองจะแห้งแล้วก็หลุดติดมือออกมาจนหมด ระวังอย่าให้ดินสอพองแห้งสนิทแล้วถูอาจเกิดริ้วรอยบนแผ่นอะครายลิคได้
2 นำแบบที่ถ่ายเอกสารแล้วมาวางใว้ แล้วนำกระดาษไขเขียนแบบ ขนาดโตกว่าแบบมาทาบด้านบนและยึดติดกับมุมด้านบนและด้านล่างใว้ด้วยเทปกาวจากนั้นให้นำไปวางใว้บนแผ่นโฟมที่มีขนาดกว้างกว่าแบบแล้วยึดตรึงไว้ด้วยเข็มหมุด โฟมที่นำมารองพื้นหากพอหาได้ให้ใช้แบบเนื้อแน่นจะดีกว่าเนื้อหลวม เพราะจะทำให้รูที่ตอนปรุลายได้ขนาดไม่โตเกินไป
3 ใช้เข็มปรุลายปรุตามแบบหรือตามเส้นทุกเส้นที่ปรากฏ เข็มที่ปรุลายนี้ไม่มีขายต้องเตรียมเอง โดยใช้วิธีใช้เข็มเย็บผ้ามาต่อเข้ากับปลายไม้ ด้วยวิธีใดก็ได้แต่ปลายแหลมของเข็มต้องโผล่มาจากปลายด้ามไม้ แต่ถ้ามีดินสอกดเบอร์ 0.5 ก็จะง่ายกว่า โดยใช้ด้านก้นรูเข็มเสียบตรงรูกลมๆของส่วนปลายดินสอกดที่จะโผล่ออกมา
4 เมื่อปรุลายได้ทั้งแบบแล้ว ให้ดึงเทปกาวออกแล้วนำเอาเฉพาะส่วนกระดาษไขมาทาบบนแผ่นอะครายลิคด้านที่เตรียมพื้นไว้ ยึดแบบอีกครั้งด้วยเทปกาว ยึดเพียงด้านบนด้านเดียว
5 ใช้ลูกประคบค่อยๆตบเบาๆบนแผ่นที่ปรุไว้ แป้งฝุ่นที่ทะลุผ่านรอยปรุจะเป็นลักษณะไข่ปลาเล็กๆเรียงกันเป็นรูปตามปรุ วิธีเช็คแบบปรุก็ไม่ยากให้ยกด้านที่ไม่ติดกาวขึ้น ก็จะเห็นรอยแป้งที่เป็นเส้นตามปรุ หากส่วนใดรอยปรุขาด ไม่ชัด เลือน ก็ให้วางแผ่นกระดาษไขลงแล้วประคบซ้ำใหม่ตรงรอยปรุที่ไม่ชัดนั้นๆ
วิธีการเขียนเส้นซึ่งเรียกกันอีกอย่างว่ากระทบเส้น ให้เริ่มโดยใช้พู่กันจุ่มสีโปสเตอร์สีขาวแล้วนำมาลากเส้นตามรอยปรุแป้ง หากไม่ชำนาญก็ให้เริ่มร่างเส้นปรุรูปนอกก่อน จากนั้นจึงลากเส้นรองลงมาเส้นละเอียดไว้สุดท้ายในการร่าง
ที่สำคัญหากมีการเขียนกระนก ให้เขียนปล่อยปลายลายไว้ ไม่ต้องให้ต่อกัน เมื่อถมพื้นลายก็จะประคองปลายลายให้เรียวแหลมได้ หากเขียนปลายลายไปทีเดียวโดยไม่เว้นไว้ ก็ต้องเข้าใจการการบีบปลายลาย
6 ลักษณะรอยปรุแป้งที่สามารถเห็นเส้นรูปอย่างคร่าวๆใด้
7 เตรียมน้ำยาที่จะเขียนลาย โดยนำกาวกระถินมาผสมกับสีโปสเตอร์ คนให้เข้ากันจากนั้นจึงเติมน้ำส้มป่อยไปพอประมาณ คนให้เข้ากันอีกครั้ง เมื่อผสมเสร็จแล้ว ให้ทดลองเขียนโดยใช้พู่กันพิเศษจุ่มน้ำยาแล้วลองเขียนเส้นดู เมื่อเส้นที่เขียนแห้งสนิทลองใช้มือถูเบาๆ หากหลุดติดมือแสดงว่าอ่อนกาว ให้เพิ่มกาวกระถินอีกหน่อย แล้วคนให้เข้ากัน ทำอย่างเดิมจนถูแล้วน้ำยาไม่หลุดออกก็ใช้ได้ ขณะที่เขียนลายให้คนน้ำยาในโกร่งบ่อยๆเพราะจะตกตะกอนเร็ว หากไม่คนแล้วเขียนไปเรื่อยๆเมื่อเช็ดสีน้ำมัน Flex พื้นที่เขียนจะหลุด
8-9 เขียนเส้นลายละเอียดภายในภาพ เรียกอีกอย่างว่าเส้นแร การเขียนเส้นแรเป็นการเขียนเน้นน้ำหนักภายในตัวภาพ คล้ายกับการเขียนภาพดรออิ้งของภาพเขียนจิตรกรรมสากล ที่มีการเขียนน้ำหนักแสงเงา เส้นที่เขียนครั้งแรกเป็นเส้นโตเรียกว่าเส้นรูปเป็นเส้นกั้นแบ่งระยะของลายละเอียดภายในภาพ
10 ภาพที่กระทบ(เขียน) เส้นเรียบร้อยแล้วหากสังเกตจะมีเส้นที่ไม่เท่ากัน คือมีเส้นหนา บางต่างกัน เส้นที่หนาเรียกว่าเส้นรูป เส้นที่เล็กดูเบาบางกว่าเรียกเส้นแร
11 เมื่อเขียนลายละเอียดและเน้นเส้นอย่างสมบูรณ์แล้ว ก็มาถึงการถมพื้นลาย การถมพื้นลายนี้ก็เพื่อถมทับในส่วนที่ต้องการให้ทองคำเปลวติด ส่านสีดำพื้นในตัวลายเป็นส่วนที่ต้องการให้ทองคำติด ต้องสังเกตอีกอย่างคือ ตามด เป็นลักษณะของการถมพื้นแล้วมีรูพรุนเล็กๆที่เป็นสีดำของพื้นปรากฏอยู่ บางครั้งเล็กมาก แต่หากปล่อยไว้ เมื่อปิดทองคำเปลวไป ส่วนตามดนี้ก็จะปรากฏออกมาเป็นจุดทองกลมเล็กๆ
12 -14 จากนั้นทำการเช็ด Flex สีดำหรือเหลืองก็ได้ โดยใช้สำลีแตะสี Flex แล้วนำไปถูวนรอบๆชิ้นงาน(เฉพาะพื้นดำ) อย่างสม่ำเสมอให้ทั่วทั้งภาพทิ้งไว้สักพัก แล้วใช้นิ้วแตะดูหากหนึบแบบแห้งๆก็ใช้ทองคำเปลวปิดทับได้เลย
15 ปิดแผ่นทองทับโดยให้ขอบเกยจนทั่วทั้งภาพ หากส่วนใดแผ่นทองขาดเพียงนิดหน่อยก็ให้ใช้นิ้วแตะแผ่นทองส่วนที่เกินมาติดปิดเบาๆในส่วนที่ขาดนั้นๆ
16 เมื่อปิดทองคำเปลวทั่วชิ้นงานแล้ว จึงใช้นิ้วกวด(ถูวน)ทองคำให้ติดสนิทบนชิ้นงานให้แน่น สังเกตดูว่าส่วนทองที่เกยออกมาจะหลุดติดนิ้วมาเป็นเศษเล็กๆให้นำไปกวดเสริมในส่วนที่ขาด หากที่ใดทองไม่ติดเนื่องจากสี Flex แห้งก่อนก็ให้ซ่อมเสริมโดยการเช็ดสี Flex บริเวณนั้น พอแห้งหนึบก็ปิดทองซ่อมทับอีกครั้ง
17-18 นำภาพตั้งตแคงในภาชนะรองน้ำ ใช้สำลีปิดทับด้านบน แล้วนำน้ำมารดให้ชุ่ม หากมีเวลาอาจทิ้งไว้สักพักรอให้น้ำทำละลายกับน้ำยาที่เขียนไว้ก่อนจากนั้นใช้สำลีถูวนเบาๆจนทั่วทั้งภาพเราก็จะใด้ภาพปิดทองที่สวยงาม
จะเห็นใด้ว่าขั้นตอนค่อนข้างยุ่งยากและใช้เวลามาก คราวนี้เราลองมาดูวิธีปิดทองแบบยุคใหม่กันครับ
วัสดุอุปกรณ์
1 สติ๊กเกอร์แกะลายสำเร็จรูป(หากหาซื้อไม่ได้ติดต่อซื้อที่ผมได้ครับมีมากกว่า30ลายมีทั้งลายรดน้ำ ตัวละครในรามเกียรติ์ ลายเทพพนม ลายเทพทวารบาล)
2 กระจกชาดำ หรือแผ่นอาครายลิค
3 สีน้ำมัน Flex สีเหลือง
4 น้ำยาเช็ดกระจก
5 กระดาษกาว
6 ทองคำเปลวแท้100%หรือผงทอง
7 ปากกาลม(airbrush)หรือกาพ่นสีที่ต่อกับหม้อลม
8 เข็มเบอร์ใหญ่สำหรับดึงลายออก
ขั้นตอนการทำ
1 นำกระดาษกาวมาแปะบนสติ๊กเกอร์แกะลายสำเร็จรูปให้ทั่วทั้งแผ่น
2 ลอกสติ๊กเกอร์แกะลายที่แปะกระดาษกาวแล้วออก
3 ทำความสะอาดกระจกด้วยน้ำยาเช็ดกระจก
4 นำสติ๊กเกอร์ที่ลอกออกมาแปะลงบนกระจก โดยก่อนจะแปะให้ใช้น้ำยาเช็ดกระจกฉีดให้ทั่วแผ่น ไล่พองอากาศออกให้มากที่สุด
5 ทิ้งใว้1วันรอให้แห้งสนิท
6 ใช้เข็มลอกลายออกตามรูป ลายที่ลอกออกคือส่วนที่ต้องการให้ทองติด
7 หลังจากลอกลายตามรูปออกหมดแล้ว ใช้สี Flex สีเหลืองพ่นบางๆให้ทั่วทั้งภาพโดยใช้(airbrush)หรือกาพ่นสี
8 หลังจากพ่น Flex ทั่วภาพแล้ว ถ้าจะลงด้วยผงทองสามารถนำผงทองมาปัดด้วยพู่กันขนนุ่มให้ทั่วทั้งภาพใด้เลย(ภาพที่ผมนำมาลงทั้งหมดลงด้วยผงทองทั้งหมดนะครับเพราะลงง่ายและมีราคาถูกกว่าทองคำเปลวมาก) แต่ถ้าจะลงด้วยทองคำเปลวก็ให้นำทองคำเปลวมาปิดทับโดยให้ขอบเกยกันจนทั่วทั้งภาพ
9 ทิ้งใว้ให้ Flex แห้งสนิทประมาณ1วัน แล้วลอกสติ๊กเกอร์ที่เหลือออกให้หมดเราก็จะใด้ภาพประดับทองที่สวยงามครับ
 |
| สติ๊กเกอร์แกะลายสำเร็จรูปลายรดน้ำสมัยรัตนโกสินทร์ที่แปะบนกระจกดำแล้วดึงลายออกแล้ว |
 |
| สติ๊กเกอร์แกะลายสำเร็จรูปลายกนกกลางเทพพนมแปะบนกระจกดำดึงลายออกแล้ว |
 |
| สติ๊กเกอร์แกะลายสำเร็จรูปลายเทพพนมแปะบนกระจกดำดึงลายออกแล้ว |
 |
| สติ๊กเกอร์แกะลายสำเร็จรูปลายเทพทวารบาลแปะบนกระจกดำดึงลายออกแล้ว |
 |
| กระจกประดับทองลายเทพพนม |
 |
| กระจกประดับทองลายเทพทวารบาล |
 |
| กระจกประดับทองลายมายูร |
กระจกประดับทองแท้ลายทัพพระราม
 |
| เพิ่มคำอธิบายภาพ |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น